HET DORP ACHTERVELD

Achterveld: zo ontstond het :
In 1674 komt er in de Barneveldse parochie na zeventig jaar weer een nieuwe priester; Meinardus van Houten. Na die zeventig jaar is er nog maar een heel kleine groep katholieken over. Het grootste deel van de parochianen is in die 70 jaar overgegaan naar het nieuwe geloof. Dat nieuwe geloof wordt sterk gepromoot door de machthebbers in Gelderland. Als Meinardus tot de conclusie komt dat hij in het Gelderse dorp geen gelegenheid krijgt om de parochie opnieuw vorm te geven, besluit hij uit te wijken naar Achterveld, net over de grens tussen Utrecht en Gelderland.
In de boerderij “Groot Achteveld” gaat hij de H. Mis lezen en van daaruit begint ook het werk onder zijn parochianen in de omgeving, dus ook onder weinige katholieken die nog in Barneveld wonen.

LUCHTFOTO VAN ACHTERVELD UIT 1965

Rond 1730 wordt er vlakbij deze boerderij een pastorie gebouwd en ongeveer vijftien jaar later komt er een eerste kerkje. Dat kerkje heeft er bijna 100 jaar gestaan. In 1844 wordt een nieuwe kerk gebouwd, een Waterstaatskerk. Er staat dan rond die kerk hier en daar een huis maar van een echte dorpsvorm is nog geen sprake. Dat volgt pas veel later.

SINT JOSEPH KERK UIT 1844
ST. JOSEPH GESTICHT 1924

n 1895 koopt de parochie een boerderij vlakbij de kerk; die boerderij verbouwt men tot bejaardentehuis, dat geleid wordt door een aantal zusters uit Amersfoort. Dat bejaardentehuis wordt tijdens de Eerste Wereldoorlog vervangen door een nieuw, veel groter huis. Dit huis wordt in 1924 weer uitgebreid met twee grote zijvleugels en het biedt dan ook ruimte aan de kleuterschool en de zusters geven er naai- en breilessen. Te beginnen in 1906 wordt er in het dorp op initiatief van de kerk in korte tijd een groot aantal verenigingen opgericht, waarvan bijna iedereen lid wordt.

BEJAARDENHUIS ST. JOZEF

Begin twintigste eeuw richten de boeren van Achterveld hun coöperaties op in het dorp. Er komt een boerenleenbank en een veevoederfabriek, later gevolgd door een melkfabriek. Dit worden succesvolle bedrijven, die sterk groeien. Deze bedrijven zorgen voor flink wat werkgelegenheid. Mensen die er werken, bouwen of kopen een huis in het dorp: het dorp groeit.



Nu er meer mensen wonen komt er langzamerhand ook een middenstand. Kleinschalig, vaak met meerdere nevenactiviteiten. Die groep groeit sterk. In 1910 bouwt de parochie een eigen school, vlakbij de kerk: het begin van katholiek onderwijs.


In 1932 komt er een derde kerk: die staat er nu nog. Een monumentaal gebouw onder schitterende architectuur, beeldbepalend voor het dorp.
In die dertiger jaren ondervindt het dorp ook de nadelige gevolgen van de economische crisis, maar dat verhindert niet dat er met name in die tijd veel gebouwd wordt.
Achterveld wordt dan een compleet dorp met eigen kerk, school, bejaardentehuis en coöperaties: een dorp met actieve inwoners, die goed beseffen dat ze samen verantwoordelijk zijn voor een levendige dorpsgemeenschap. De elkaar opvolgende pastoors hebben vooral in het begin een grote rol gespeeld in deze ontwikkeling.


Na de Tweede Wereldoorlog begint in hele kleine aantallen de woningbouw vanuit de gemeente. Er is een grote behoefte aan woningen. Aan de Hessenweg komen enkele woonblokjes, gevolgd door woningbouw aan de Verjaagde Ruiterweg en de Hendrik van Viandenstraat. Het kerkbestuur en het armbestuur laten in de vijftiger jaren in het dorp ook een aantal woningen bouwen. Maar rond 1965 is Achterveld nog steeds klein. Dat gaat veranderen in 1971: dan worden er tweehonderd woningen gebouwd in het gebied dat wordt ingesloten door de Hessenweg, de Jan van Arkelweg en de Verjaagde Ruiterweg. In de jaren 80/90 worden er opnieuw tweehonderd woningen gebouwd, nu ten oosten van de Jan van Arkelweg. In 2000 volgt dan de bouw van het plan Mastenbroek I. Het ligt dan in de bedoeling om enkele jaren daarna het plan Mastenbroek II uit te voeren. Dat is nog niet gebeurd omdat er nu plannen zijn om woningen te bouwen op het terrein waar vroeger de coöperatie was gevestigd. Die plannen zijn nog in de ontwikkelingsfase.
HKL-publ. 12.09.05



LAY-OUT BY: THEO M. DE HAAS - UPDATE - 30.11.06

Achterveld

Achterveld is een dorp in de gemeente Leusden in de Nederlandse provincie Utrecht. Het dorp is gelegen tegen de grens van de provincie Gelderland aan, grofweg halverwege Leusden en Barneveld, in de Gelderse Vallei. Iets ten zuiden ervan ligt het jeugddorp De Glind. Achterveld heeft 2580 inwoners (2004).
Opvallend is, dat de bevolking van Achterveld voor een groot deel rooms-Katholiek is, terwijl de rest van de streek overwegend protestants is. Het meest opvallende bouwwerk is dan ook de St. Jozefkerk uit 1933, typerend voor het indrukwekkende oeuvre van de traditionalistische architect H.W. Valk (1886-1973). In 2002 is het interieur van de kerk gerestaureerd. Onder de parochianen gaf dit aanleiding tot zeer verdeelde reacties; onder buitenstaanders overheerste de lof. De kerk is nog altijd een samenbindend element in de Achterveldse gemeenschap, die zich verder onderscheidt van de rest van de gemeente door een wat grotere cohesie en een relatief bloeiend verenigingsleven. Probleem voor het dorp is het in stand houden van het voorzieningenniveau.



Bron: Wikipedia

Achterveld

De naam Achterveld wordt voor het eerst genoemd in 1309. In 1674 werd door pastoor Meinardus van Houten de parochie gesticht, waaruit het latere dorp is ontstaan. In de jaren 1971 tot en met 1974 zijn er in de driehoek Hessenweg/Jan van Arkelweg/Verjaagde Ruiterweg ca. 200 nieuwe woningen gebouwd. Dit betekende een belangrijke uitbreiding van het dorp. Om vergrijzing van het dorp, en daarmee aantasting van het huidige voorzieningenpakket te voorkomen, zijn tussen 1982 en 1994 ten oosten van de Jan van Arkelweg ongeveer 200 woningen gebouwd. Voor de komende jaren is er ruimte voor de bouw van 70 woningen.

Bron: Gemeente Leusden

Achterveld 1674 – 1940: "Ontstaan en Groei’

Achterveld een grensgeval ?
Bij de Historische Kring Leusden is een nieuw boekje verschenen, dit keer over de geschiedenis van Achterveld. Die geschiedenis beslaat de periode 1674 tot 1940. 1674, omdat toen de kiem werd gelegd voor het dorp Achterveld, en 1940, omdat er toen een volwaardig dorp was ontstaan.
In 1674 begint Meinardus van Houten met zijn zielzorg in de boerderij Groot Achterveld, gelegen achter De Roskam. Een halve eeuw later komt er een pastorie, gevolgd door een kerkje, gelegen tegen de grens tussen Gelderland en Utrecht. Dat zijn de eerste fysieke tekenen van het dorp. In het boekje wordt uitgebreid beschreven hoe de omgeving van Achterveld er toen moet hebben uitgezien: een grote open ruimte met ver uiteen liggende boerderijen.
Als die kerk er eenmaal staat begint heel aarzelend een dorpje te ontstaan: honderd jaar later staan er nog maar enkele huizen. Daarna komt de groei erin en na 1900 maakt het dorp een groeispurt door. Dat gebeurde toen de kerk een bejaardentehuis bouwde en nadat de boeren hun coöperaties oprichtten in het dorp: dat bracht werkgelegenheid en dus meer inwoners. Vervolgens ontstaat er dan ook voldoende draagvlak voor een zeer gevarieerde kleinschalige middenstand.
Kerk, boeren, middenstand en arbeiders vormden hun eigen dorp. Een groot aantal verenigingen bracht de onderlinge samenhang tot stand. In 1940 is Achterveld dan ook een volwaardig dorp.

Er wordt vaak gevraagd hoe het komt dat Achterveld een katholieke enclave bleef. Na het lezen van dit boekje weet je dat, en niet alleen dat, maar nog veel meer.
Het boek kreeg de titel: ‘Achterveld 1674 – 1940: ‘Ontstaan en Groei’ en is geschreven door Joep van Burgsteden.


U kunt het boek bestellen door overmaking van € 5.00 op rekeningnummer 3359.92.439 van de Historische Kring Leusden onder vermelding: boek Achterveld en uw naam en adres. Voor bestellingen buiten de gemeente Leusden komt er € 2.50 bij voor porto e.d.: dus totaal € 7.50.